عوارض جانبی برخی از داروهای پوست و مو

در این مقاله عوارض جانبی برخی از داروهای پرمصرف در درمان عارضه‌های پوست و مو و عوارض جانبی آن‌ها آورده شده است.

راکوتان:

ایزوترتینوین با نام تجاری روآکوتان (Roaccutane) و آکوتان به صورت کپسول خوراکی در بازار عرضه می‌شود. این دارو از طریق کاهش ترشح چربی پوست به درمان آکنه کمک می‌کند.

مکانیسم اثر:

این دارو به گیرنده‌های اسید رتینوئیک (RAR) متصل شده و آن‌ها را فعال می‌کند که این فعالسازی منجر به تکثیر و تمایز سلول‌ها می‌شود و همچنین در ایجاد پاسخ‌های ضد التهابی و ایمونوژنز نقش دارد. علاوه بر این، روآکوتان مانع از دکربوکسیله شدن اسیدآمینه اورنیتین شده و از سنتز پلی‌آمین و کراتین جلوگیری می‌کند.

موارد مصرف:

این دارو برای کسانی که آکنه‌های شدید و مقاوم دارند، تجویز می‌شود ولی با توجه به عوارض جانبی فراوانی که ایجاد می‌کند، غالبا به عنوان آخرین خط درمان توصیه می‌شود. در طول دوره مصرف، بیمار حتما باید تحت نظر پزشک باشد.

عوارض جانبی:

از جمله شایع ترین عوارض راکوتان می‌توان به عوارض جلدی مخاطی اشاره کرد که سبب خشکی پوست به ویژه در ناحیه صورت و لب‌ها می‌شود و گاها با خارش و پوسته ریزی همراه است. همچنین خشکی مخاط بینی می‌تواند منجر به خونریزی شود. حساسیت به آفتاب نیز در بعضی موارد گزارش شده است.

استفاده از این دارو در دوران بارداری می‌تواند منجر به سقط جنین و یا عقب ماندگی ذهنی نوزاد شود؛ لذا استفاده از این دارو در زمان بارداری و شیردهی اکیدا توصیه نمی‌شود.

اگرچه اندازه‌گیری سطح آنزیم‌های کبدی و میزان چربی قبل از تجویز دارو انجام می‌شود، اما حتی در شرایط کاملا طبیعی نیز ممکن است عوارض و اختلالات کبدی بروز نماید.

از جمله اثرات سیستمیک راکوتان می‌توان به سردرد ناشی از افزایش خوش‌خیم فشار داخل جمجمه‌ای، تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی، درد عضلات و درد مفاصل اشاره کرد.

در مواردی ممکن است افزایش ریزش مو، به صورت موقت ایجاد شود.

این دارو بر روان هم تاثیرگذار است و می‌تواند سبب تغییرات خلقی، افسردگی و پرخاشگری شود.

ماینوکسیدیل:

ماینوکسیدیل (Minoxidil) دارویی است که سبب اتساع رگ‌ها و کاهش فشار خون می‌شود. یکی از عوارض جانبی این دارو، رشد ناخواسته مو می‌باشد که موجب توجه محققان به این دارو برای درمان ریزش مو شده است.

این دارو برای درمان ریزش مو مردانه و ریزش مو سکه‌ای موثر است و همچنین سبب تقویت مو پس از کاشت طبیعی می‌شود.

این دارو ریزش مو را در مناطقی که موها ضعیف و نازک شده‌اند، کند می‌کند و سبب ضخیم شدن موهای نازک و کرکی می‌شود، اما نمی‌تواند موجب رشد مجدد مو در مناطق کاملا طاس شود.

لازم به ذکر است که این دارو اثر درمانی ندارد و فقط تا زمانی که از آن استفاده می‌شود موثر است و پس از قطع مصرف دارو، دوباره ممکن است مشکلات مو فرد بازگردد.

مکانیسم اثر:

این دارو با افزایش گردش خون موجب افزایش خون‌رسانی به فولیکول مو می‌شود و اکسیژن و مواد غذایی را به آن می‌رساند که در نتیجه آن فولیکول تقویت شده و سرعت ریزش مو کند می‌شود.

عوارض جانبی:

در ابتدای دوره درمان ممکن است ریزش مو افزایش پیدا کند که موقتی بوده و برطرف خواهد شد.

عوارض جانبی محلول ماینوکسیدیل عمدتا در پوست است  و بیشتر به علت پروپیلن گلیکول در این محلول اتفاق می‌افتد. این عوارض شامل خشکی پوست، پوسته ریزی، خارش و قرمزی پوست است و استفاده از شکل کف ماینوکسیدیل (Foam) این عوارض را ایجاد نمی‌کند.

این دارو همچنین می‌تواند موجب افزایش رشد موها در صورت و مناطق دیگر بدن شود.

سولانترا:

کرم سولانترا (Soolantra) به صورت موضعی استفاده می‌شود و ماده موثر آن ایورمکتین (Ivermectin) است. ایورمکتین علیه انواع مختلف انگل می‌تواند موثر باشد. با توجه به این که تراکم بالای انگل‌های دمودکس می‌تواند از عوامل اصلی بروز روزاسه باشد، از بین بردن این انگل‌ها در بهبود این بیماران موثر است.

لازم به ذکر است که استفاده از این دارو و سایر داروهای شیمیایی رایج غالباٌ ضمن داشتن عوارض جانبی، نه تنها کمکی به بهبود پایدار مشکل مایتهای دمودکس نمی‌کنند، بلکه می توانند ژن دمودکس‌ها را نسبت به درمان مقاوم تر کنند و پس از مدتی مشکلات پوستی مرتبط با مایت‌ها همراه با تراکم بیشتر نسل جدید و مقاوم دمودکس‌ها مجدداٌ دامن گیر فرد شود.

عوارض جانبی:

• سوزش، خارش، قرمزی یا خارش پوست
• سوزش، خشک شدن، یا خارش چشم
• شوره سر
• خشکی پوست
• قرمزی، درد یا تورم چشم، پلک و یا پوشش داخلی پلک
• آلرژی فصلی