آکنه ناشی از مسدودشدن فولیکولهای مو در اثر چربی، آلودگی و سلولهای مرده در سطح پوست بوده که در نتیجهی آن، منافذ پوستی مسدود شده و جوشها یا عفونتهای کوچک موضعی ایجاد میشوند. درمانهای پیشنهادی با هدف ازبین بردن باکتریها و چربیهای اضافی پوست که منجر به آکنه میشوند اثربخش است. درمانهای مختلف آکنه شامل تغییر سبک زندگی، داروهای موضعی، داروهای خوراکی و روشهای تهاجمی پزشکی است.
نقش ویژگیهای فردی در بروز آکنه
درمان مناسب برای جوشهای پوستی شما کاملا به شرایط فردی بستگی دارد. اگر آکنههای خفیف تا متوسط مانند جوشهای سرسیاه یا سرسفید دارید، درمان شما نسبتا آسان است. اما اگر پوست شما دارای آکنههای کیستیک یا التهابی باشد، درمان شما چالش برانگیزتر خواهد بود. آکنه کیستیک، یک یا چند کیست بزرگ، دردناک و قرمزرنگ در زیر سطح پوست است. در این موارد بهتر است درمان دارویی آکنه شدید را شروع نمایید. در این مطلب به بررسی انواع روشهای درمان دارویی آکنه شدید خواهیم پرداخت.
درمانهای موضعی آکنه شدید
داروهای موضعی شامل لوسیونها، ژلها، کرمها و داروهایی هستند که روی پوست استفاده میشوند. این داروها معمولا صبحها پس از بیدارشدن و شبها قبل از خواب و بعد از شستن صورت، به صورت یک لایه نازک روی پوست قرار داده و پخش میشوند. برخی از این داروها بدون نسخه در دسترس بوده و برخی دیگر نیاز به نسخه و تجویز پزشک دارند.
محصولات درمانی آکنه که معمولا توسط افراد مورد استفاده قرار میگیرند حاوی مواد فعالی از قبیل موارد زیر هستند:
آزلائیک اسید و سالیسیلیک اسید
آزلائیک اسید یک اسید طبیعی بوده که توسط مخمر تولید میشود. این اسید دارای خاصیت ضدباکتریایی است. آزمایشات بالینی نشان داده است استفاده از کرم یا ژل آزلائیک اسید 20% به صورت دو بار در روز در درمان جوش موثر میباشد. همچنین میتوان از آن در برطرف کردن حالت تغییر رنگی که در برخی از انواع آکنه رخ میدهد، استفاده کرد. عوارض جانبی آزلائیک اسید شامل قرمزی پوست و تحریک جزئی پوست است.
سالیسیلیک اسید به جلوگیری از مسدودشدن فولیکولهای مو کمک میکند. این ماده به عنوان ماده فعال در محصولات شستوشودهنده و نیز کرمها و ژلها در دسترس است. مطالعات حاکی از آن است که این ماده باعث از بین رفتن جوشهای سرسیاه و جوشهای سرسفید و همچنین لایهبرداری و رفع چربیهای اضافی پوست میشود. سالیسیلک اسید باعث ریزش آسان پوست نیز شده، از انسداد منافذ جلوگیری و فضا را برای رشد سلولهای جدید مهیا میسازد. در اثر مصرف داروهای حاوی سالیسیلیک اسید ممکن است واکنشهای پوستی مانند لایهبرداری، سوزش، خشکی و قرمز شدن پوست بهویژه در ابتدای درمان ایجاد شود.
بنزوئیل پراکسید
این ماده فعال با متوقف کردن تولید چربی توسط غدد سباسه و حمله به باکتریهای سطح پوست سبب تسریع روند بهبود جوش میگردد. همچنین بنزوئیل بهعنوان یک ماده لایهبردار، باعث تسریع در پاکسازی منافذ پوست شده و از این طریق باعث کاهش تعداد باکتریها در ناحیه آسیبدیده میشود. در این میان ممکن است واکنشهای پوستی نظیر لایهبرداری، خارش، تحریک و قرمز شدن پوست بهویژه در ابتدای درمان در پوست فرد ایجاد شود.
رتینوئیدها و داروهای شبه رتینوئید
داروهایی که حاوی رتینوئیک اسید یا ترتینوئین هستند اغلب برای درمان آکنه موثر میباشند. این داروها در داروخانه به صورت ژل،کرم یا لوسیون قابل عرضه هستند. رتینوئیدها از مسدود شدن فولیکولهای مو جلوگیری میکنند. استفاده از رتینوئیدها و داروهای شبهرتینوئیدی در درمان دارویی آکنه شدید دارای ملاحظاتی نیز هست که از جمله آن استفاده غیرهمزمان این دارو با بنزوئیل پراکسید است. از طرفی رتینوئیدهای موضعی، حساسیت پوست فرد را به خورشید افزایش میدهند. آنها همچنین میتوانند باعث خشکی و قرمزی پوست شوند.
گاه افراد علی رغم استفاده از داروهای موضعی، درمان نشده و نیازمند درمان دارویی آکنه شدید خواهند بود. در این موارد پزشک با تجویز داروهای خوراکی، سعی در بهبود آکنهی بیمار خواهد داشت.
درمانهای خوراکی آکنه شدید
درمان دارویی خوراکی آکنه شدید را اصطلاحا درمان سیستمیک مینامند زیرا در تمام بدن شما جذب میشوند. این دسته از داروها فقط با نسخه پزشک قابل دسترس هستند. این داروها معمولا برای درمان آکنههای متوسط تا شدید که به داروهای موضعی پاسخ نمی دهند، استفاده میگردد. سه نوع داروی خوراکی مورد استفاده برای درمان آکنه عبارتند از:
آنتی بیوتیکها
آنتیبیوتیکها با پاکسازی پوست از باکتریهای آکنهساز و کاهش التهاب به بهبود وضعیت پوست شما کمک میکنند. آنتیبیوتیکهای موضعی توانایی نفوذ به پوست و پاکسازی آکنههای پوست را دارند، درحالیکه آنتیبیوتیکهای خوراکی در سراسر بدن جذب میشوند. با این حال، آنتیبیوتیکهای خوراکی اغلب عوارض جانبی بیشتری نسبت به انواع موضعی دارند اما میتوان از آنها برای انواع شدیدتر آکنه استفاده کرد. . از طرفی بایستی توجه داشته باشید که استفاده مداوم از آنتی بیوتیکها می تواند سبب مقاومت آنتی بیوتیکی در برابر باکتریها شود.
قرصهای ضدبارداری
قرصهای ضدبارداری حاوی هورمونهای زنانه هستند که با خنثی کردن اثر هورمونهای مردانه (مانند تستوسترون) میتوانند آکنه را بهبود بخشند. به همین دلیل، تنها برای زنان مورد استفاده قرار میگیرند. حداکثر تاثیر استفاده از قرصهای ضدبارداری بر آکنه طی سه تا چهار ماه اتفاق میافتد. عوارض جانبی شامل حالت تهوع، لکه بینی، حساسیت پستان و لخته شدن خون است.
ایزوترتینوئین
این دارو علاوه بر اشکال موضعی به شکل خوراکی نیز قابل استفاده است. جهت درمان آکنه کیستیک شدید، ایزوترتینوئین (isotretinoin) موثرترین روش درمانی است. با این حال، این محصول میتواند عوارض جانبی نیز داشته باشد. از عوارض جانبی آن نقایص مادرزادی شدید میباشد؛ از این جهت هرگز نباید توسط افراد باردار یا شیرده مورداستفاده قرار گیرد.
درمان موازی با درمان دارویی آکنه شدید
گاه افراد مبتلا به آکنه شدید، به هیچ کدام از انواع درمانهای پیشین پاسخ نداده و اصطلاحا مقاومت به درمان نشان میدهند. علت اصلی این اتفاق حضور تراکم بالایی از میکروارگانیسمها تحت عنوان انگل دمودکس است. اکنون که تقریبا صد سال از کشف انگل دمودکس میگذرد، مشخص شده است این موجود ریز و میکروسکوپی نقش به سزایی در ابتلای افراد به آکنه شدید دارد. آنچنانکه جهت درمان آکنه شدید میبایست حتما درمان آکنه با موارد پیشین، موازی با درمان دمودکس باشد تا بهبود کامل آکنه صورت گیرد. در غیر این صورت، علی رغم استفاده از داروهای مختلف جهت درمان دارویی آکنه شدید و نیز قرار گرفتن در معرض عوارض بی شمار آنها، به علت وجود دمودکسها در سطح پوست آکنه شدید درمان نشده و عارضه آکنه به صورت برگشت پذیر همراه فرد میماند. لذا جهت درمان موازی آکنه شدید، بایستی استفاده از محصولات حاوی ماده موثرهی زیر به صورت اکید در برنامهی درمانی قرار گیرد:
عصاره درخت چای
عصاره درخت چای علاوه بر خاصیت ضدباکتری که در درمان جوش دارد، ضد انگل دمودکس نیز میباشد. در نظر داشته باشید که محصولات با درصد معینی از روغن درخت چای دارای خواص ضدانگلی میباشند و سایر محصولات با درصدهای پایین و یا نامعلوم فاقد کارایی هستند. از این جهت در راستای اثربخشی بیشتر در مسیر درمان دارویی آکنه شدید، میبایست در انتخاب محصول مناسب، دقت و توجه کافی داشته باشید. محلول پوستی دمودکسیلین، از جمله برندهای تخصصی درمان پوستی میباشد که با هدف اصلی از بین بردن انگلهای دمودکس، به طور همزمان به بهبود آکنههای شدید و مقاوم به درمان میپردازد. این محلول دارای درصد موثرهی مناسبی از روغن درخت چای است که علاوه بر درمان آکنه شدید، به واسطهی فرمول منحصر به فرد خود حفظ سلامت پوست را در پی خواهد داشت.
توصیه میشود جهت تکمیل درمان دارویی آکنه شدید، علاوه بر بهرهمندی از محصول تخصصی محلول پوست دمودکسیلین، از ژل شستوشوی دمودکسیلین نیز استفاده نمایید؛ تا علاوه بر از بین بردن دمودکس، از فواید بی نظیر این محصولات نظیر: تنظیم و کنترل ترشحات غدد چربی پوست، بهبود التهاب، قرمزی و در نهایت از بین برندهی سریع انواع جوش بهره مند شوید.
در نظر داشته باشید، درمان آکنه شدید نیاز به صبر شما دارد. زیرا بهبود جوش کمی زمانبر است. آکنه معمولا به درمان جواب میدهد و از این جهت یک بیماری قابل درمان است. هرزمان که تغییر در شیوه و سبک زندگی نظیر تغذیه و ورزش در بهبود آکنه موثر واقع نشود، بهتر است از درمان دارویی آکنه شدید بهرهمند شوید و با مراجعه به پزشک و بررسیهای تخصصیتر بروز آکنه، قدمهای موفقیت آمیزی در مسیر درمان و رهایی از آکنه بردارید.