پلکها از چشم در مقابل آسیب و آلودگی محافظت میکنند و وظیفهی مهمی در حفظ سلامت چشمها دارند. در لبهی پلکها فولیکولهای مو وجود دارد. این فولیکولها دارای غدد چربی هستند. غدد چربی ممکن است گاهی مسدود یا تحریک شوند که میتواند باعث برخی اختلالات در پلک شود. یکی از این اختلالات بلفاریت چشم است. بلفاریت چشم التهاب غدد چربی در ناحیهی پلک است.
دلایل بروز بلفاریت چشم
معمولاً دلیل دقیق بروز بلفاریت چشم را نمیتوان تعیین کرد، اما عوامل مختلفی ممکن است خطر ابتلا به بلفاریت چشم را افزایش دهند. بهعنوانمثال، اگر در سر یا ابروهای خود شوره دارید، ممکن است خطر ابتلا به بلفاریت چشم در شما بیشتر باشد. همچنین ممکن است واکنش آلرژیک به محصولات آرایشی و بهداشتی که در اطراف چشم خود استفاده میکنید باعث التهاب پلک و بلفاریت چشم شود. موارد دیگری که باعث بلفاریت چشم میشوند عبارتاند از:
- افزایش بیشازحد باکتریها
- مسدود شدن غدد چربی پلک
- مشکلات هورمونی
- آلرژی
- عفونت ویروسی
- شرایط پوستی مانند درماتیت سبورئیک، روزاسه و اگزما
- مایتها یا انگلهای دمودکس
- عوارض جانبی برخی داروها
انواع بلفاریت چشم
به صورت کلی دو نوع بلفاریت چشم وجود دارد:
- بلفاریت قدامی که خارج از چشم و نزدیک به مژهها ایجاد میشود و ممکن است به دلیل آلرژی یا شوره رخ دهد.
- بلفاریت خلفی که در لبههای داخلی پلک و نزدیک به چشم التهاب ایجاد میکند. یکی از دلایل آن میتواند انسداد غدد چربی باشد.
علائم بلفاریت چشم
علائم بلفاریت چشم معمولاً توجه ما را به خود جلب میکنند و آشکار هستند؛ زیرا میتواند باعث تحریک چشم شده و احتمالاً بینایی را تحت تأثیر قرار دهد. علائم التهاب و بلفاریت چشم شامل موارد زیر است:
- خارش پلکها
- تورم در پلکها
- قرمزی و التهاب پلکها
- احساس سوزش در چشم
- چرب شدن پلکها و مژهها
- احساس اینکه چیزی در چشم یا روی آن وجود دارد
- قرمزی چشمها
- اشکریزی از چشمها
- حساسیت به نور
این علائم همچنین میتواند نشانهی عفونت جدی چشم باشند. این علائم را جدی بگیرید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بلفاریت چشم
پزشک عمومی، متخصص داخلی یا یک چشمپزشک میتوانند بلفاریت چشم را تشخیص دهند. در برخی موارد، معاینهی چشم برای تشخیص بلفاریت کافی است. پزشک با استفاده از یک ابزار بزرگنمایی تخصصی پلکها را از نزدیک بررسی میکند این معاینه کمک میکند که پزشک بتواند علت بلفاریت چشم را تشخیص دهد. عفونت باکتریایی یا ویروسی، مسدود شدن غدد چربی و وجود انگلهای دمودکس بررسی میشود. اگر علائم عفونت وجود داشته باشد، پزشک با یک سواب از چشم و هر مایعی که از چشم تراوش میشود نمونهبرداری میکند. سپس این نمونه در زیر میکروسکوپ بررسی میشود.
روشهای درمان بلفاریت چشم
شستن چشمها، تمیز نگه داشتن پلکها و استفاده از کمپرس گرم میتواند التهاب را کاهش دهد. بسته بهشدت التهاب و اینکه آیا بلفاریت چشم ناشی از عفونت است یا نه پزشک ممکن است سایر روشهای درمانی را نیز توصیه کند.
استفاده از استروئید برای درمان بلفاریت چشم
اگر عفونت باکتریایی یا ویروسی وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک قطرههای چشمی یا پمادهای استروئیدی را برای کاهش التهاب تجویز کند. همچنین ممکن است پزشک برای جلوگیری از تحریک ناشی از خشکی چشم قطرههای اشک مصنوعی تجویز کند.
آنتیبیوتیک برای درمان بلفاریت چشم
درصورتیکه مشخص شود بلفاریت ناشی از عفونت باکتریایی است، مصرف یک دوره آنتیبیوتیک ممکن است عفونت پلک را درمان کند. پزشک میتواند داروهای آنتیبیوتیکی را بهصورت قرص، پماد یا قطره برای درمان بلفاریت چشم تجویز کند. پزشکان معمولاً وقتیکه عفونت به بیش از پلک گسترش مییابد، قطره تجویز میکنند.
روشهای خانگی برای درمان بلفاریت چشم
برای کمپرس گرم میتوانید از یک لیف تمیز استفاده کنید. لیف را با آب گرم مرطوب کنید و آن را به مدت پنج دقیقه روی پلک قرار دهید. برای گرم نگه داشتن لیف مجدداً آن را با آب گرم مرطوب کنید. تمیز نگه داشتن پلکها نیز ممکن است علائم بلفاریت چشم را کاهش دهد. برای این منظور محلولی درست کنید که نصف آن شامپوی کودک و نصف آب باشد. سپس با یک پارچهی لطیف و تمیز به مدت ۳۰ ثانیه محلول را به مژهها و لبههای پلک بمالید تا چربیهای روی آن پاک شود. فشار ملایمی در امتداد مژههای خود وارد کنید تا چربیها از غدد مسدود پشت مژهها خارج شود.
انگل دمودکس و بلفاریت چشم
دمودکس یکی از شایعترین انگلها در انسان است که در غدد چربی سر، صورت و پلک وجود دارد. یکی از دلایل ایجاد بلفاریت چشم وجود انگلهای دمودکس است که ممکن است باعث مقاومت بلفاریت نسبت به درمان شود. محصولات شرکت لووین کر به نام دمودکسیلین به از بین رفتن انگلهای دمودکس و درنتیجه کاهش التهاب پلک و درمان بلفاریت چشم بسیار کمک میکند.
عوارض درمان نکردن بلفاریت چشم
ریزش مژه از عوارض احتمالی التهاب پلک یا بلفاریت است. ایجاد زخم در فولیکولهای مو باعث رشد نادرست مژهها میشود. همچنین جای زخم گسترده ناشی از بلفاریت چشم میتواند از رشد مژهها جلوگیری کند. عوارض شایع کوتاهمدت بلفاریت چشم شامل خشکی و قرمزی چشم است. درمان نکردن بلفاریت چشم میتواند منجر به عوارض بسیار جدی شود. مسدود و آلوده شدن غدد چربی پلک. میتواند باعث ایجاد عفونت در زیر پلکها شود. عفونت چشم درماننشده میتواند باعث آسیب دائمی به چشم و از دست دادن بینایی شود. همچنین ایجاد زخم در زیر پلکها باعث خراش سطح ظریف چشم و بروز زخم قرنیه میشود؛ بنابراین پیگیری درمان بلفاریت چشم بسیار ضروری است.
پیشگیری از بلفاریت چشم
التهاب پلک یا بلفاریت میتواند ناراحتکننده، دردناک و ناخوشایند باشد. متأسفانه، این وضعیت همیشه قابلپیشگیری نیست؛ اما شما میتوانید با انجام برخی کارها خطر ابتلا به بلفاریت چشم را کاهش دهید.
- مرتب صورت خود را بشویید و پلکهای خود را تمیز نگهدارید.
- قبل از خواب حتماً آرایش چشم را پاک کنید.
- چشمهای خود را با دستهای آلوده لمس نکنید.
- اگر در حال درمان بلفاریت چشم هستید از خط چشم و سایر محصولات آرایش چشم استفاده نکنید.
- بعد از درمان بلفاریت چشم حتماً محصولات آرایشی و بهداشتی خود را عوض کنید زیا ممکن است آلوده باشند.
- چشمها را نمالید، مالش چشم میتواند عفونت موجود را گسترش دهد.
- در صورت درد، قرمزی یا تورم، پلکهای خود را چک کنید.
- کنترل شورهی سر نیز به کاهش التهاب کمک میکند. اگر شورهی شدید دارید، با پزشک خود صحبت کنید.