انگل یا مایت دمودکس موجوداتی میکروسکوپی هستند و با چشم غیرمسلح بر روی سر و صورت قابل دیدن نیستند. انگل دمودکس پوستی فولیکولاروم در فولیکول مو در لایه درم پوست زندگی می‌کند. این نوع انگل به ویژه در اطراف پلک‌ها و مژه‌ها زندگی کرده و از سلول‌های مرده‌ی پوست و نیز چربی پوست تغذیه می‌کند. نوع دیگر انگل دمودکس پوستی، دمودکس برویس بوده که در غدد چربی متصل به فولیکول مو زندگی می‌کند.
تحقیقات نشان داده‌اند که با افزایش سن، تراکم انگل دمودکس در پوست افراد زیاد شده به نحوی که تقریبا 100% افراد بزرگسال در سنین بالا را درگیر می‌کند. بنابراین تقریبا همه افراد این موجود زنده را بدون عارضه بر روی پوست صورت خود دارند و تنها تعداد بسیار بالای این انگل‌ها بر روی پوست مشکل‌ساز است.
تراکم بالای این انگل‌ها بر روی پوست سبب ایجاد وضعیتی به نام دمودیکوزیس می‌شود. علائم تراکم بالای انگل‌های دمودکس شامل خارش، قرمزی، التهاب، پوسته پوسته، جوش‌های ریز و سایر عارضه‌های دیگر است که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت. وجود تراکم بالای مایت دمودکس همچنین باعث تحریک و تشدید بیماری‌های پوستی مانند جوش، اگزما، و روزاسه می‌شود. بنابراین تراکم بالای انگل دمودکس پوستی یا دمودیکوزیس نیاز به درمان دارد.
در این مقاله به علائم و عوارض وجود تراکم بالای مایت‌های دمودکس، نحوه تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.
انواع انگل دمودکس پوستی:
دمودکس فولیکولاروم یکی از دو نوع انگل دمودکس شناخته شده در انسان است. دمودکس برویس نوع دیگری از انگل دمودکس پوستی است. این دو نوع دمودکس در محل زندگی و مناطقی که تحت تاثیر قرار می‌دهند، با یکدیگر تفاوت دارند.
دمودکس فولیکولاروم
این انگل‌ها معمولا فقط در ناحیه صورت به ویژه در اطراف پلک‌ها و مژه‌ها حضور دارند. این نوع از انگل‌ها تحت عنوان انگل صورت یا انگل مژه‌ای نیز نامیده می‌شوند.
دمودکس برویس
انگل دمودکس برویس معمولا در نواحی از پوست که نازکتر بوده و یا دارای چروکیدگی است زندگی می‌کند. این نواحی شامل اطراف آلت تناسلی و یا نواحی زیر سینه می‌باشد. از لحاظ ظاهری دمودکس برویس کمی کوتاه تر از دمودکس فولیکولاروم بوده و در حدود 0.2 تا 0.3 میلی متر طول دارد. طول دمودکس فولیکولاروم 0.3 تا 0.4 میلی متر است.
انگل دمودکس پوستی در کودکان زیر شش سال نادر است؛ زیرا پوست کودکان به اندازه‌ی کافی چربی تولید نمی‌کند تا مورد تغذیه دمودکس‌ها قرار گیرد.
انگل دمودکس انسانی فقط روی پوست انسان زندگی می‌کند. آن‌ها معمولا در داخل فولیکول مو می‌مانند اما هنگام شب که شما خواب هستید، به سطح پوست آمده و جفت‌گیری میکنند. سپس ماده‌ها به درون پوست رفته و در لایه‌های زیرین پوست به عمق یک تا پنج میلیمتر از سطح پوست تخم ریزی میکنند.
بلوغ آن‌ها (از تخم بیرون آمدن تا شروع بزرگسالی) حدود دو هفته زمان می‌برد و طول عمر آن‌ها حدود یک تا دو ماه است.
محققان بیان کرده‌اند که انواع دیگری از دمودکس نیز در پستانداران وجود دارند اما در میان 140 گونه، فقط این دو گونه به طور خاص برای انسان بیماری‌زا هستند. انواع دیگر دمودکس قادر به بیماری‌زایی در انسان نیستند.
علائم انگل دمودکس پوستی:
از آنجایی که دمودکس مایت بسیار ریز است، معمولا با چشم قابل مشاهده نیست. تعداد طبیعی و نرمال آن معمولا بدون علامت بوده و طبیعی است. در حالی که تراکم بالای انگل‌های دمودکس باعث ایجاد مشکلات پوست و مو می‌شود.
علائم دمودیکوزیس ممکن است به سرعت حتی یک شبه ظاهر شود. مثلا ممکن است متوجه حضور دانه‌های سرسفید ریز شبیه آکنه در اطراف چشم یا بینی خود شوید.
علائم دیگر عبارتند از:
- خارش و پوسته پوسته شدن پوست
- قرمزی و تحریک پوست
- جوش‌های ریز سفید یا قرمز
- جوش‌های آکنه مانند
- اگزما
- ریزش مژه‌ها
- التهاب چشم
همچنین تشدید بیماری‌هایی مانند رزاسه، درماتیت سبوره، ریزش مو و نیز جوش‌های مقاوم به درمان از علائم وجود تراکم بالای دمودکس در پوست فرد است.
چه چیزی باعث تراکم بالای دمودکس می‌شود؟
دمودکس‌ها می‌توانند از طریق تماس مستقیم پوستی مانند روبوسی یا استفاده از یک روبالشتی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. همچنین استفاده از شانه و برس موی مشترک می‌تواند عامل ابتلا به تراکم بالای مایت‌های دمودکس است.
سیستم ایمنی پوست معمولا قادر است تعداد دمودکس‌های پوستی را تحت کنترل نگه دارد. زمانی که سیستم ایمنی ضعیف شده و قادر به فعالیت درست نباشد، انگل دمودکس پوستی فرصت تکثیر و انتشار می‌یابد.
دمودکس مایت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص این انگل‌ها، کافی است تا در صورت پدید آمدن هرکدام از علائم دمودیکوزیس به پزشک پوست مراجعه نمایید و درخواست آزمایش دمودکس دهید.
پزشک با بررسی علائم پوستی شما، آزمایش دمودکس پوستی را انجام خواهد داد. این آزمایش کاملا غیرتهاجمی بوده و بدون درد و خونریزی است. در این آزمایش با یک میله تخلیه کومدون از چربی پوست شما نمونه گیری شده و سپس این چربی در زیر میکروسکوپ با بزرگنمایی‌های مشخص مورد آنالیز قرار خواهد گرفت. این آنالیز جهت یافتن دمودکس و میزان تراکم آن صورت می‌گیرد.
میزان تراکم دمودکس روی پوست شما تعیین کننده‌ی طول مدت درمان شما می‌باشد.
چگونه می‌توان از شر دمودکس‌ها رهایی یافت؟
در حال حاضر برای از بین بردن دمودکس، داروهای درمانی در قفسه داروخانه ها موجود است. یکی از موثرترین محصولات پوستی که برای درمان دمودکس توصیه می شود، محصولات دمودکسیلین است. محصولات تخصصی دمودکسیلین توسط پزشک برای درمان دمودیکوزیس نسخه می‌شوند.
ماده موثره‌ی موجود در این محصولات روغن درخت چای بوده که در درصد مشخص و تاثیرگذار در این محصولات استفاده شده است. روغن درخت چای در درصد بالا باعث مختل شدن فعالیت‌های حیاتی انگل دمودکس پوستی و مرگ آن خواهد شد.
محلول پوست دمودکسیلین اصلی‌ترین محصول این برند تخصصی ضد دمودکس می‌باشد. این محلول برای سر و صورت قابل استفاده است. جهت تکمیل درمان می‌توان از سایر محصولات مانند شامپو سر و ژل شستشو دمودکسیلین استفاده نمود.
همچنین برای از بین بردن دمودکس داروهای شیمیایی نظیر ایورمکتین وجود دارد. بیمار می‌تواند با مشورت پزشک از این دارو استفاده نماید. هنگام استفاده از این محصول، عارضه‌های جانبی آن را مدنظر داشته باشید.
برای پیشگیری از ابتلا به دمودکس چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
برای کمک به درمان و پیشگیری از تراکم بالای انگل دمودکس پوستی، می‌توانید برخی از اقدامات زیر را در خانه انجام دهید:
- موها و مژه‌های خود را روزانه با یک شامپوی ملایم بشویید.
- دو بار در روز از پاک کننده دمودکسیلین روی صورت خود استفاده کنید.
- از محصولات مراقبت از پوست مبتنی بر چربی یا روغن خودداری کنید.
- برای از بین بردن سلول‌های مرده به طور مرتب لایه برداری کنید.
- تا حد امکان از خاراندن یا مالش صورت خود اجتناب کنید.
- سعی کنید از محصولات پوستی دمودکسیلین در روتین پوستی خود استفاده کنید.